ชีวิตอันเต็มไปด้วยร่องรอยความเจ็บปวดของหญิงสาวผู้เคยถูกยกย่องว่าเป็น “งามที่สุดในอเมริกา” เธอเคยเป็นแรงบันดาลใจแห่งยุคสมัยใหม่ ผู้หญิงที่ก้าวล้ำมาตรฐานและขนบธรรมเนียม แต่กลับต้องเผชิญจุดจบที่สะเทือนใจ จนเกือบถูกประวัติศาสตร์ลืมเลือน
จากสาวงามแห่งแอละบามา สู่รักครั้งใหญ่ในยุคแจ๊ซ
เซลดา แซร์ ฟิตซ์เจอรัลด์ (Zelda Sayre Fitzgerald) เกิดเมื่อปี 1900 ที่เมืองมอนต์โกเมอรี รัฐแอละบามา ในครอบครัวผู้ทรงเกียรติ บิดาของเธอเป็นผู้พิพากษาศาลสูง เซลดาได้รับการขนานนามว่าเป็นหญิงสาวผู้มีเสน่ห์เฉพาะตัว ความสามารถรอบด้าน ทั้งเต้นบัลเลต์ วาดภาพ และการเขียนหนังสือ
ทุกอย่างเปลี่ยนไปเมื่อเธอพบกับ เอฟ. สก็อตต์ ฟิตซ์เจอรัลด์ นายทหารหนุ่มที่ใฝ่ฝันอยากเป็นนักเขียน ความรักของทั้งสองเบ่งบาน และหลังจากนิยาย This Side of Paradise ได้รับการตีพิมพ์ ทั้งคู่ก็ตัดสินใจแต่งงานกัน ชีวิตหลังแต่งงานคือการเริ่มต้นของยุค “แจ๊ซ” ที่ผู้คนจดจำ ทั้งคู่กลายเป็นดาวเด่นแห่งสังคม นิวยอร์กในยุคนั้นแทบไม่เคยมีงานสังสรรค์ใดที่ไร้ชื่อของพวกเขา
เซลดาได้รับการยกย่องให้เป็น “flapper” ตัวแทนหญิงสาวยุคใหม่ ผู้มีอิสระและความกล้า ทัศนคติและความงามของเธอกลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับตัวละครหญิงในผลงานของสก็อตต์ ไม่ว่าจะเป็นโรซาลินด์ใน This Side of Paradise หรือ เดซี บูคานัน ใน The Great Gatsby
เมื่อแรงบันดาลใจถูกลดค่าเป็นเพียงเครื่องมือ
แม้จะเป็นคู่รักในฝัน แต่ชีวิตคู่กลับเต็มไปด้วยบาดแผล เซลดามักถูกลดบทบาทให้เป็นเพียงเงาของสามี ข้อความ จดหมาย และบันทึกส่วนตัวของเธอถูกนำไปใช้ในงานเขียนของสก็อตต์ โดยไม่ได้รับการเอ่ยถึง เซลดาเริ่มรู้สึกว่าตนเป็นเพียง “ภาพประกอบในเรื่องราวของสามี”
เธอจึงหันมาสร้างพื้นที่ให้ตัวเอง ทั้งการฝึกบัลเลต์อย่างหนักถึงวันละ 8 ชั่วโมง การเขียนเรื่องสั้น และการวาดภาพ ทว่าความพยายามเหล่านี้กลับถูกเมินเฉย และถูกเปรียบเทียบอย่างไม่เป็นธรรมกับผลงานของสก็อตต์
รอยร้าวทางจิตใจและชีวิตที่แตกสลาย
ชีวิตที่เต็มไปด้วยงานเลี้ยง การใช้เงินอย่างฟุ่มเฟือย และความขัดแย้งไม่สิ้นสุด ทำให้ความสัมพันธ์ของทั้งคู่เริ่มพังทลาย ในปี 1930 เซลดาถูกวินิจฉัยว่าเป็นโรคจิตเภท และต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลจิตเวช
แม้เธอยังพยายามเขียนและวาดภาพ แต่สังคมกลับเงียบงันต่อเสียงของเธอ ผลงานนิยายกึ่งอัตชีวประวัติ Save Me the Waltz ที่เธอเขียนขึ้น ไม่ได้รับความสนใจเท่าที่ควร ผู้คนยังคงจดจำเธอในฐานะ “ภรรยาของนักเขียน” มากกว่าตัวตนในฐานะศิลปิน
จุดจบที่เงียบงัน และชื่อเสียงที่คืนกลับหลังความตาย
ปี 1948 เซลดาเสียชีวิตอย่างน่าเศร้าในเหตุไฟไหม้ที่โรงพยาบาลไฮแลนด์ รัฐนอร์ทแคโรไลนา ขณะอายุเพียง 47 ปี ชีวิตของเธอปิดฉากลงในความเงียบ ตรงกันข้ามกับความเจิดจ้าของวันวาน
หลายสิบปีต่อมา เมื่อกระแสสิทธิสตรีเริ่มก้าวขึ้นมามีบทบาท โลกจึงย้อนกลับมาให้คุณค่ากับเธออีกครั้ง เซลดาไม่ได้เป็นเพียง “นางในฝันของนักเขียน” แต่คือศิลปินผู้มีหัวใจที่เปราะบางและเจ็บปวด เสียงของเธอสะท้อนถึงความไม่เป็นธรรมที่ผู้หญิงหลายคนต้องเผชิญ
ศิลปินผู้ถูกเข้าใจ เมื่อสายเกินไป
เรื่องราวของเซลดา ฟิตซ์เจอรัลด์ ไม่ได้เป็นเพียงโศกนาฏกรรมของหญิงสาวงาม แต่เป็นภาพสะท้อนของราคาที่ต้องจ่ายในสังคมที่ไม่ให้พื้นที่แก่ผู้หญิงผู้สร้างสรรค์ เธอคือตัวแทนของความเจ็บปวดที่ถูกซ่อนอยู่ในเงามืดของผู้ชาย
สุดท้ายแล้ว เซลดาไม่ใช่แค่ “หญิงงามผู้มีชะตาเศร้า” แต่คือศิลปินผู้มีคุณค่าที่แท้จริง โลกเพิ่งเริ่มเข้าใจและยอมรับเธอ เมื่อทุกอย่างสายเกินไป
